Tuy quế Văn Yên đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý vào năm 2010, nhưng đến nay, với tình trạng mạnh ai nấy làm, sản phẩm quế Văn Yên vẫn chưa có hệ thống kiểm soát chất lượng.
_
Hiện tại thị trường tiêu thụ sản phẩm quế của Văn Yên chủ yếu là xuất khẩu. Ảnh: VGP/Huy Lâm. Ngày 4/11, tại huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO) phối hợp với Tổ chức phát triển Pháp (AFC) và UBND huyện Văn Yên tổ chức hội nghị nâng cao năng lực kiểm soát và chứng nhận độc lập cho sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý (CDĐL) “Quế Văn Yên” theo tiêu chuẩn quốc tế.
Ông Stephane Passeri, điều phối Dự án Hỗ trợ kiểm soát CDĐL của FAO cho biết, Dự án này được triển khai tại các nước Thái Lan, Campuchia, Lào và Việt Nam.Tại Việt Nam, Dự án sẽ thiết lập hệ thống hoạt động phục vụ kiểm soát CDĐL với 3 sản phẩm là quế Văn Yên, chè Shan tuyết Mộc Châu và gạo tám xoan Hải Hậu, triển khai từ tháng 11/2015 đến tháng 4/2016.
“Để CDĐL thực sự mang lại hiệu quả kinh tế, việc thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ rất quan trọng. Quế Văn Yên cần được kiểm định chất lượng bằng hệ thống chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc tế để các nhà thu mua tin tưởng”, ông Stephane chia sẻ.
Ông Nguyễn Bá Thể, Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất, chế biến và kinh doanh quế Văn Yên, cho biết, vùng quế Văn Yên được xác lập mang CDĐL thuộc các xã Đại Sơn, Viễn Sơn, Xuân Tầm, Mỏ Vàng, Tân Hợp, Phong Dụ Hạ, Phong Dụ Thượng, Châu Quế Hạ với diện tích trên 15.500 ha, chiếm 80% tổng diện tích trồng quế của cả huyện.Chất lượng quế Văn Yên có sự khác biệt rõ ràng so với các loại quế trồng ở những vùng khác về chỉ số khúc xạ của tinh dầu, tỉ trọng tinh dầu, hàm lượng tinh dầu… Bình quân một đời cây quế cho thu hoạch 25-30 năm.
Hiện tại thị trường tiêu thụ sản phẩm quế của Văn Yên chủ yếu là xuất khẩu, phần lớn sang Trung Quốc, Ấn Độ, và đã chào bán ở một số nước như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản…Theo ông Thể, nhu cầu sử dụng tinh dầu quế trên thế giới rất lớn, cung không đủ cầu. Do lợi nhuận thu cao, nên thời gian gần đây các nhà máy, cơ sở chế biến tinh dầu quế xây dựng không theo quy hoạch.
Hiện tại, toàn tỉnh Yên Bái có 8 nhà máy chiết xuất tinh dầu quế quy mô lớn với tổng công suất 700 tấn/năm. Ngoài ra, có hơn 200 cơ sở chưng cất tinh dầu quế quy mô nhỏ lẻ hộ gia đình.Tuy quế Văn Yên đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký CDĐL vào năm 2010, nhưng đến nay, với tình trạng mạnh ai người nấy làm, sản phẩm quế Văn Yên vẫn chưa có hệ thống kiểm soát chất lượng.
Hiệp hội Sản xuất, chế biến và kinh doanh quế Văn Yên đề nghị các cấp chính quyền, các tổ chức giúp đỡ để Hiệp hội xây dựng hệ thống quản lý ở các xã, hệ thống quản lý các cơ sở chế biến và kinh doanh quế; giúp Hiệp hội các công cụ và phương tiện phục vụ cho việc thúc đẩy quảng bá, giới thiệu, kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Chia sẻ tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên Hà Đức Anh cho biết, hiện nay người dân khai thác lá quế quá mức dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ làm tàn kiệt, suy thoái rừng quế, khiến chất lượng quế Yên Bái xuống cấp. Sự mất cân đối giữa khả năng cung cấp nguyên liệu và nhà máy chế biến ngày càng căng thẳng.
Các cơ sở chưng cất tinh dầu quế nhỏ lẻ hoạt động theo phương pháp thủ công gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Sản phẩm tinh dầu quế mà các nhà máy sản xuất ra mới chỉ là sản phẩm tinh dầu thô, có giá trị thấp. Đứng trước những bất cập đó, UBND huyện đang rất cần các chuyên gia tư vấn các giải pháp để quản lý sản xuất kinh doanh ở các cơ sở chế biến nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn với môi trường.
Tại hội nghị, ông Đặng Đức Chiến, Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (Bộ NN&PTNT) đã trình bày Đề xuất lộ trình kiểm soát CDĐL quế Văn Yên.Theo đó, dự án sẽ gặp gỡ Hiệp hội Sản xuất, chế biến và kinh doanh quế Văn Yên, tìm hiểu vùng sản xuất, làm việc tại thực địa với các nhà máy chế biến sản phẩm quế. Sau đó, sẽ hỗ trợ Hiệp hội xây dựng và đề xuất kế hoạch kiểm soát, biên soạn tài liệu hướng dẫn kiểm soát nội bộ.
Dự án cũng sẽ tập huấn cho Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng của tỉnh Yên Bái về kế hoạch, phương pháp và kỹ năng kiểm soát bên ngoài đối với sản phẩm quế, các biện pháp xử phạt và giám sát các trường hợp không tuân thủ quy định.
Nguồn: Huy Lâm – baochinhphu.vn
