Du khách lần đầu ghé tour du lịch Tây Bắc thường không thể cầm lòng quay mặt đi mà cứ lặng người chiêm ngưỡng thân hình các cô gái Thái với cơ thể đầy đặn, bờ vai trắng mịn ẩn hiện giữa làn hơi nước mờ ảo. Bước chân của sơn nữ càng tiến ra xa, nước càng dâng cao thì độ dài của những chiếc váy càng được rút ngắn. Khi các sơn nữ ngồi hẳn xuống ngâm mình cũng là lúc chiếc váy được cuốn cao lên đầu ôm gọn lấy mái tóc mây búi cao khoe chiếc gáy trắng ngần một cách khéo léo.
Người dân chốn thành thị đất chật, người đông do đó việc tắm cũng không thể tùy tiện. Nhà tắm được trang bị đầy đủ vật dụng và kín mít để người ngoài khó có thể nhìn vào được bên trong. Với họ, cơ thể trần trụi vô cùng nhạy cảm nên không thể phô bày cho người khác thấy nên khi ghé Thái trong hành trình tour du lịch Tây Bắc, tục tắm tiên của sơn nữ nơi đây luôn khiến họ tò mò, ngưỡng mộ, hấp dẫn thật sự.
Trong tuyển tập 100 bài thơ hay nhất của thế kỷ hai mươi nổi lên bài thơ Em tắm của Bạc Văn Ùi, dân tộc Thái viết về tục tắm tiên của người Thái như sau:
“Sao anh lại rình
Trộm xem em tắm
Da của em ngần trắng
Da của mẹ, của cha
Tay của em lấm lem
Tay của than của bụi
Tay của rừng của núi
Tay của đất của nương
Em tắm xong lại sạch
Vẫn ngát thơm hoa rừng
Da của em trắng ngần
Là của anh tất cả
Không phải người xa lạ
Việc gì mà trộm xem
Em tắm suối giữa mường
Tắm trong mối yêu thương
Có anh đang đứng giữ
Chớ để Tây đến mường”.
Không ai rõ tục tắm tiên chính xác xuất hiện từ bao giờ nhưng sẽ là một sự mất mát, thiếu vắng lớn khi một ngày trên các khe nước, suối nguồn của Mường Pồn, Mường Lay, Mường Tè, thị xã Lai Châu thuộc tour du lịch Tây Bắc mất đi bóng dáng của những người con gái Thái đi vác nước hay tắm suối? Người dân tộc Thái coi những nguồn nước xung quanh họ như một sản vật linh thiêng và vô giá mà thần linh ban tặng. Mọi hoạt động trong cuộc sống thường ngày như: giã gạo, ăn uống, giết mổ cho đến việc tắm táp đều gắn liền với sự xuất hiện của nguồn nước. Có người đã từng ví von rằng Tây Bắc nếu không có tục tắm tiên cũng giống như không có sự xuất hiện của những cánh rừng hoa ban sặc sỡ. Càng chiêm nghiệm và tìm hiểu rõ hơn về phong tục độc đáo này du khách sẽ càng cảm thấy đúng.
Đã thành lệ cứ vào mỗi buổi chiều tà, sau những buổi lao động cực nhọc trên rẫy, những cô gái Thái lại cùng nhau ra những khe suối, bỏ lại công cụ lao động trên những tảng đá lớn rồi trút xiêm y đi tắm. Người đùa nghịch dưới nước, người lại phơi làn da trắng ngần trên những tảng đá lớn phẳng lỳ, khua chân dưới nước, nói cười rổn rảng. Nhìn từ xa, du khách chỉ thấy thấp thoáng những tấm lưng trắng ngần chập choạng trong bóng chiều tà. Nếu biết rằng có sự xuất hiện của người lạ mặt, các cô sẽ ngay lập tức mặc quần áo ngay dưới nước hoặc núp sau những tảng đá lớn.
Xưa kia, con gái Thái thường vác theo ống bương nước lá thơm để tráng người nhưng nay các chị em đã biết tận dụng những sản phẩm hiện đại hơn như xà phòng thơm, sữa tắm. Nguồn nước suối tinh khiết, mát lành của mẹ thiên nhiên không chỉ có tác dụng làm sạch bụi bặm mà còn trả lại nước da trắng ngần của mẹ, của cha và tinh hoa của núi ngàn chung đúc cho những cô sơn nữ.
Nếu như thường ngày những cô gái Thái dịu dàng, rạng rỡ trong trang phục truyền thống: váy đen bó sát người, xửa cỏm – áo ngắn lung linh đôi hàng mák pém – cúc bạc hình bướm, khăn piêu bồng bềnh trên đầu, một dải khăn xanh là điểm nhấn nơi thắt lưng và dây xà tích bạc buông lơi bên hông thì khi trút bỏ xiêm y để tắm tiên các cô gái lại nổi bật với những đường cong mềm mại, làn da trắng mịn màng.
Vẻ đẹp chân chất, trong sáng đến mức thánh thiện của các cô gái Thái đã trở thành nguồn đề tài và cảm hứng vô tận cũng như làm nên sức sống cho bao tác phẩm thơ, ca, nhạc, họa…Rời tour du lịch Tây Bắc, du khách vẫn còn vương vấn nhớ về những thân hình tuyệt mỹ của các cô gái ẩn hiện dưới dòng nước biếc, thực đấy mà ảo đấy. Các cô hồn nhiên té nước, trong ánh chiều Tây Bắc, từ những bàn tay như bông hoa ban huyền thoại tung lên muôn ánh cầu vồng.
