Hoa Ban là một loài hoa đặc trưng của núi rừng Tây Bắc, thường được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta như: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Yên Bái. Nhưng khi đến với thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) và đông đảo du khách đang được chiêm ngưỡng và tận hưởng những khoảnh khắc đẹp của hoa Ban Đỏ giữa lòng phố núi miền Tây của tỉnh Yên Bái.
Năm nào cũng vậy, cứ vào tháng 12 dương lịch là những bông Hoa Ban Đỏ lại đua nhau khoe sắc trên những con đường tại thị xã Nghĩa Lộ – Tỉnh Yên Bái. Nơi đây được biết đến là một trong nhiều địa phương trồng nhiều cây hoa Ban với quy hoạch cụ thể chi tiết. Mỗi dịp hoa nở, cả thị xã Miền Tây lại thêm bừng sáng bởi sắc hoa Ban.
Ở Thị xã Nghĩa Lộ, hoa Ban được trồng nhiều nhất trong khuân viên Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và Khu di tích lịch sử văn hóa Căng và Đồn Nghĩa Lộ, mỗi dịp Hoa Ban nở, có hàng ngàn lượt người dân và du khách đến thăm quan chiêm ngưỡng, ai cũng trầm trồ khen ngợi trước vẻ đẹp tinh khiết của Hoa Ban – Bà Nguyễn Thị Như Quỳnh – Phó giám đốc Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh Thị xã Nghĩa Lộ cho hay.
Hoa Ban có vẻ đẹp giản dị, trong sáng như người con gái Tây Bắc. Truyền thuyết của người Thái kể rằng: nàng Ban là một cô gái xinh đẹp nhưng bị bệnh đậu mùa, nàng không lấy chồng mà lên hang Thẳm Lé (nay thuộc xã Sơn Thịnh, huyện Văn Chấn) sinh sống.
Cuối cùng, nàng kiệt sức ở đó. Nơi nàng nằm xuống sau đó mọc lên một cây hoa mang búp trắng như búp tay người con gái và chẳng bao lâu, loài hoa ấy mọc lan ra khắp vùng Tây Bắc. Hằng năm mỗi độ xuân về, hoa nở trắng núi rừng và người ta đặt tên loài hoa đó là hoa Ban.
Hoa ban còn xuất hiện trong những câu thơ cổ, trong tình yêu đôi lứa mộc mạc, chân thành và trong cả nỗi nhớ bản nhớ Mường của những người con xa quê hương. Ngày nay, Hoa ban còn trở thành một hình ảnh đẹp và gần gũi trong mắt những du khách lần đầu đặt chân đến mảnh đất Nghĩa Lộ – Mường Lò.
Là loài hoa đặc trưng nên năm nào cũng vậy, Thị xã Nghĩa Lộ cũng quy hoạch cụ thể việc trồng cây Hoa Ban tại các Khu di tích Lịch sử văn hóa Căng và Đồn Nghĩa Lộ, Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, trồng tại Trụ sở làm việc từ thị xã đến các xã phường, cơ quan đơn vị, trường học, trên các trục đường chính của Thị xã.
Đặc biệt, cây hoa Ban còn được khuyến khích trồng tại các thôn bản, khu du lịch, khu làng nghề nhằm tôn thêm vẻ đẹp cảnh quan thiên nhiên gắn với việc bảo tồn, khai thác, phát huy hiệu quả các giá trị văn hoá truyền thống giàu bản sắc của đồng bào các dân tộc vùng Mường Lò – Nghĩa Lộ trong thực hiện đề án Thị xã Văn hóa – Du lịch.
Bà Hoàng Thị Hồng Hạnh – Phó Chủ tịch UBND Thị xã Nghĩa Lộ: Đối với Thị xã Nghĩa Lộ, hiện nay đã trồng được hàng nghìn cây hoa Ban, để xây dựng thành công Thị xã văn hóa du lịch thì cấp ủy chính quyền địa phương đã có nhiều chủ trương, biện pháp nhằm động viên khuyến khích các cơ quan đơn vị, xã phường và bà con nhân dân bảo tồn cây hoa ban trên địa bàn được phát triển tốt.
Đặc biệt, trong các tết trồng cây hàng năm, thị xã Nghĩa Lộ cũng chú trọng trồng cây Hoa Ban tại các địa điểm thu hút đông người, tạo cảnh quan đẹp. Đồng thời, chỉ đạo các xã phường lựa chọn giống cây Hoa Ban khỏe đẹp để trồng. Trong thời gian tới, thị xã Nghĩa Lộ đã có những quy hoạch trồng cây ban trên các tuyến đường, vận động nhân dân trồng ban trong khuân viên gia đình, tại các cơ quan công sở để tạo nên thương hiệu “Trắng trời Hoa Ban Nghĩa Lộ” phục vụ tốt cho phát triển du lịch trên địa bàn.
Giữa tiết trời vào Đông, bên những hàng hoa ban Đỏ nở rộ, thị xã Nghĩa Lộ như rộn ràng hơn bởi đón bước chân những du khách, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của sắc hoa Ban Đỏ, hứa hẹn là một trong những điểm đến ấn tượng khi du lịch Yên Bái.
