Huyện Yên Bình nằm ở phía đông tỉnh Yên Bái, thị trấn Yên Bình cách thành phố Yên Bái 8km, cách Hà Nội 170 km, có tổng diện tích tự nhiên 77.319,67 ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp có 57.690,43 ha, chiếm 74,61%….
Nuôi cá tầm trên hồ Thác Bà.
Yên Bình xưa thuộc đất châu Thu Vật có 7 tổng, nay Yên Bình có 26 xã và thị trấn nằm ở hai phía hồ Thác Bà. Khi nhà máy thủy điện Thác Bà chưa xây dựng trên dòng sông Chảy, đây là vùng đất trù phú bậc nhất khu vực miền núi phía Bắc. Đến nay còn lưu truyền câu ca “Còn tiền chợ Ngọc, chợ Ngà/ Hết tiền thì lại Thác Bà, thác Ông”. Chính vì nhận thấy lợi thế của vùng đất mà Vũ Văn Uyên và Gia quốc công Vũ Văn Mật đã chọn Đại Đồng làm nơi dựng trại tiến tới cai quản một vùng đất rộng lớn khu vực biên ải bao gồm các tỉnh: Yên Bái, Tuyên Quang và Lào Cai chống lại sự xâm lược của giặc phương Bắc giữ yên bờ cõi nước Nam. Hồ Thác Bà là hồ nhân tạo đầu tiên lớn nhất miền Bắc, có diện tích mặt nước 19.050 ha, dài 80 km, trên hồ có 1.300 hòn đảo lớn nhỏ. Nơi đây là thắng cảnh thiên nhiên hùng vĩ vô cùng hấp dẫn với những Đảo Cò, động Thủy Tiên, núi Cao Biền… Hồ Thác Bà không chỉ cung cấp nước chạy máy phát điện mà còn là nơi xây dựng các khu nghỉ dưỡng cao cấp, những làng du lịch sinh thái, và đua thuyền……
Khu du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng LAVIEVULINH được xây dựng năm 2009 tại thôn Ngòi Tu, xã Vũ Linh, nơi cư trú của đồng bào Dao quần trắng. Mỗi năm khu nghỉ dưỡng đón hàng nghìn khách nước ngoài tới đây. Ngoài việc chèo thuyền khám phá vùng hồ Thác Bà, du khách còn tìm hiểu phong tục, tập quán vô cùng đặc sắc của người dân bản địa….
Với diện tích 19.050 ha, dung tích 3,9 tỷ m3 nước, nhiệt độ ổn định 20oC, hồ Thác Bà phù hợp nuôi cá lồng bè, nuôi cá tầm, cá diêu hồng, cá lăng… là những loại cá đặc sản nước ngọt. Cty CP Nghiên cứu ứng dụng dịch vụ khoa học công nghệ T&T đã thuê 250 ha mặt nước hồ Thác Bà nuôi cá tầm, cá diêu hồng và nhiều giống cá da trơn khác. Không chỉ thế, hàng trăm eo, ngách hồ Thác Bà là nơi lý tưởng nuôi cá quây lưới mang lại lợi ích cao….
Nói tới Yên Bình người ta nghĩ tới vùng bưởi tiến vua Đại Minh. Chuyện xưa kể lại rằng: Cách nay chừng 5 thế kỷ, có một người tên là Ngô Vi Lã theo Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật lên trấn giữ vùng Tuyên Quang chống lại triều đình mục nát, nghe tin Chúa Bầu thất bại Ngô Vi Lã thay tên đổi họ đưa vợ con dạt vào vùng núi non cạnh dòng sông Chảy ẩn nấp….
Tại đây ông dựng nhà cửa, khai khẩn ruộng đồng lập nên ngôi làng mới, đặt tên là Khả Lĩnh Trang. Trong số loài cây ăn quả bản địa có những cây bưởi ngọt gốc to cả người ôm, quả sai trĩu cành, da mỏng, múi mọng ngọt mát có mùi thơm dịu….
Vì nỗi nhớ quê hương, Ngô Vi Lã sai con cháu bứt những trái bưởi thả xuống dòng sông Chảy trôi về hạ lưu, như gửi một thông điệp cho người ở cuối dòng sông về một vùng cây ăn quả nơi này. Những người sống ven sông đã vớt những trái bưởi đó, bổ ra ăn thấy ngon họ mới tâu trình lên nhà vua….
Vua ăn thử thấy ngon đã lệnh cho quan quân tìm ra nơi đã trồng được giống bưởi quí. Vùng bưởi Đại Minh được biết đến, nhà vua mới sức cho quan cai trị địa phương hằng năm phải tiến vua những trái bưởi ngon. Từ đó, người dân gọi Khả Lĩnh là vùng bưởi tiến vua……
Bưởi Đại Minh ngon nổi tiếng, mỗi quả bưởi có giá 50-60 ngàn đồng, tương đương một yến thóc. Nhiều hộ có thu nhập 150-250 triệu từ vườn bưởi. Xã Đại Minh trung bình mỗi năm thu 13-14 tỷ từ cây bưởi. Bưởi Đại Minh sánh với các giống bưởi quý: Năm Roi, Phúc Trạch, bưởi Diễn, Thanh Trà……
Thôn Khả Lĩnh hiện còn 2 cây bưởi cổ thụ, có tuổi đời 130-150 năm mọc trong vườn nhà ông Trần Quang Khải. Năm 2004 trong hội đình làng hai cây bưởi này được gắn biển cây bưởi cổ….
Trên đất Yên Bình người xưa có câu “Gạo Bạch Hà/ Gà Đông Lý”. Đó là hai sản vật nổi tiếng dọc vùng sông Chảy. Đông Lý đã vĩnh viễn chìm dưới lòng hồ, còn gạo Bạch Hà là loại gạo thơm ngon nhất Yên Bái hiện nay….
Ẩn trong lòng đất với rất nhiều loại khoáng sản: Đá trắng, chì, kẽm, pyrit, cao lanh, fenpat… Yên Bình còn có tên trong bản đồ đá quý của thế giới từ việc phát hiện viên đá quý lớn nhất Việt Nam nặng hơn 5 kg tại xã Tân Hương, đang là bảo vật quốc gia….
Yên Bình là mảnh đất giàu tiềm năng hấp dẫn các nhà nhà đầu tư, ngoài các cụm công nghiệp khai khoáng, chế biến khoáng sản ở các xã Mông Sơn, Thịnh Hưng là hai nhà máy xi măng Yên Bình, Yên Bái cũng đang phát triển….
Mở đầu cho làn sóng đầu tư mới vào Yên Bình là Cty Dae Seung Global xây dựng nhà máy may XK tại cụm công nghiệp Thịnh Hưng. Diện tích 3 ha, tổng mức đầu tư 3 triệu USD, giai đoạn I sử dụng từ 1.500-2.000 lao động đã đi vào SX….
