Một trong số các món ăn đặc sản cổ truyền phải nói tới, đó chính là cơm lam. Theo quan niệm và cách lý giải của người Thái Mường Lò, cơm lam không đơn thuần chỉ là món ăn trong bữa cơm hàng ngày mà nó còn gắn với văn hóa, sự sống và tín ngưỡng dân gian. Người Thái tin rằng, ngoài thế giới mà mọi người đang sống quen gọi là nhân gian, còn có một thế giới của người trời – Mường Then, là nơi ở của các vị thần, tổ tiên và các linh hồn.
Xem thêm:
Khám phá ẩm thực dân tộc Yên Bái
Khám phá ẩm thực Mường Lò qua hội thi “Ẩm thực Mường Lò 2016”
Những ống cơm lam bày bán trên những chiếc gùi xinh xắn .
Thu đã về, trong tiết trời se se lạnh lại thèm được rong ruổi trên những cung đường Tây Bắc, được thưởng thức cơm lam còn thơm mùi lúa mới, món quà vùng cao làm ấm lòng bao kẻ lữ hành.Thật thú vị khi những ngày này được rong ruổi ngược đường lên Yên Bái, Lào Cai hay Sơn La để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của sắc thu vàng đang tràn ngập những thửa ruộng bậc thang, những cánh đồng hoa cải, và không quên thưởng thức món cơm lam của đồng bào nơi đây.
Gạo nếp thơm ngon dùng để chế biến món cơm lam.Đặc biệt là gạo nếp Tú Lệ nơi đây.
Cơm lam là món ăn được đồng bào Tày, Dao, Giáy vùng cao Tây Bắc chế biến khá đặc biệt. Gạo nếp nương tròn mẩy, thơm nức sau mùa gặt được ngâm qua đêm rồi cho vào ống lam nướng trên bếp lửa.Khi chín, người ta dùng dao bóc bỏ vỏ cháy đen, để lại vỏ bọc bên trong là đã có những ống cơm lam thơm ngon, hấp dẫn.
Cơm lam của đồng bào vùng cao Tây Bắc có vị ngon đặc biệt do chất gạo, hương vị nếp đặc trưng ở vùng cao này. Hơn nữa, nguồn nước suối dùng để nấu cơm lam cũng góp phần quan trọng làm nên vị ngon, độ dẻo…
Cơm lam đã được bóc lớp vỏ cháy, chỉ còn lớp vỏ lụa trông rất ngon mắt .
Nếp Tú Lệ, nếp nương Mường Lò dùng để chế biến cơm lam thì không đâu sánh bằng.Bà con dùng ống tre, ống trúc, ống nứa làm ống lam. Mỗi loại ống lại có thêm một vị thơm riêng nhờ lớp vỏ lụa còn bám vào bề mặt cơm lam.Dạo bước chợ phiên hay các điểm du lịch, bạn có thể sà vào một quán nhỏ nào đó, gọi một ống cơm lam rồi tự tay mình cho lên bếp than quạt cho ống cơm nóng dẻo và bóc ra thưởng thức.
Sau khi bóc vỏ lụa, bên trong vẫn còn lớp lá xanh.
Cơm lam có thể để được nhiều ngày nhưng ăn ngon nhất khi nóng hổi. Có thể chấm với muối lạc, muối vừng hoặc ăn cùng thịt nướng thùy khẩu vị của từng thực khách. Mùa thu tiết trời se se lạnh là khoảng thời gian lý tưởng cho món cơm lam.
Dọc con đường vào các bản làng du lịch hay tại chợ phiên, những cô sơn nữ người dân tộc gùi cơm lam sau lưng mang ra bán tại chợ phiên.Khi bán, cơm lam đã được bóc bỏ lớp vỏ đen. Nếu bạn muốn nếm thử, họ sẵn lòng mời bạn thưởng thức và hướng dẫn cách chẻ ống cơm lam.
Du khách tiếp tục lột lớp lá để thưởng thức .
Cơm lam có vị thơm của nếp nương, vị ngọt của gạo, độ dẻo mềm của nếp hòa lẫn vị thơm của vỏ lụa ống tre, trúc cùng vị béo của lạc vừng, khiến ai cũng cảm thấy ngon miệng và nhớ mãi món ăn vùng sơn cước này.
Cơm lam có mặt ở nhiều điểm du lịch dọc đường Tây Bắc. Du khách có thể mua ở chợ Mường Lò, Tú Lệ, Mù Cang Chải (Yên Bái), Bắc Hà, Sa Pa (Lào Cai) hay Mộc Châu (Sơn La), Mai Châu (Hòa Bình… Mỗi vùng cơm lam lại có một hương vị riêng đặc biệt.
Giá bán mỗi ống cơm lam khác nhau, tùy thuộc vào độ to nhỏ, trung bình mỗi ống có giá 10.000 – 15.000 đồng.
Cơm lam được nướng trên than hồng trước khi thưởng thức.
Đến Tây Bắc trong chuyến du lịch mùa thu, bạn có thể vừa thưởng thức, vừa mua những ống cơm lam ngon và hấp dẫn về làm quà như mang một chút hương vị Tây Bắc về nhà bạn.
QC: Chữa bệnh xã hội
