Chị Hà Thị Toán , người bản Đường (xã Thạch Lương, huyện Văn Chấn, Yên Bái) kể cho tôi nghe tên các loại rau trong món ăn, gồm: rau muống, rau bí, măng giềng, mã đề, mùi tàu, rau thối (loại rau đặc sản của Yên Bái, còn có tên gọi là phắc nam) và quả cà gai.
Chủ nhà nói: “Đợi chị một lát chị ra sau vườn lấy rau”. Sau chừng nửa tiếng thì đủ các loại rau mới hái về bày ra trước mắt tôi, có loại quen nhưng cũng có những loại rau, quả lần đầu tiên tôi nhìn thấy.
Chuyến lên Tây Bắc lần này khiến tôi nhận ra đâu phải cứ sơn hào hải vị mới trở thành đặc sản. Có những món ăn tưởng chừng đơn sơ nhưng bên trong lại đầy hương vị của núi rừng gửi gắm qua đôi tay chế biến khéo léo của người con gái Thái.
Món rau tổng hợp đưa tôi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, từ nguyên liệu, cách chế biến và cả hương vị của món ăn. Sau khi được giới thiệu về tên món ăn sắp thưởng thức, tôi cũng chưa hình dung được món ăn ấy là như thế nào, chỉ biết là có…rau.
Xem Thêm:
Khám phá ẩm thực dân tộc Yên Bái
Khám phá văn hóa ẩm thực Mường Lò qua hội thi “Ẩm thực Mường Lò năm 2016″
Cùng làm và thưởng thức món cá nướng Pa Pỉnh Tộp của người Thái Tây Bắc
Ngô trong văn hóa ẩm thực của đồng bào H’Mông Mù Cang Chải, Yên Bái
Lên Yên Bái thưởng thức món nhót cả trăm ngàn đồng một kg
Chị Hà Thị Toán , người bản Đường (xã Thạch Lương, huyện Văn Chấn, Yên Bái) kể cho tôi nghe tên các loại rau trong món ăn, gồm: rau muống, rau bí, măng giềng, mã đề, mùi tàu, rau thối (loại rau đặc sản của Yên Bái, còn có tên gọi là phắc nam) và quả cà gai.
Các loại rau, quả và gia vị được chuẩn bị theo những tỉ lệ thích hợp mà đã trở thành bí quyết riêng trong ẩm thực bao đời của người Thái. Chúng kết hợp hài hòa với nhau trong một món ăn qua cách chế biến độc đáo. Chỉ trong một món ăn mà mang bao hương vị của cỏ cây Tây Bắc bên trong, có cái đắng, chát, cay, ngọt, bùi của nhiều loại rau quả rồi lại hòa quyện cùng mùi thơm riêng biệt của mắc khén.
Được thưởng thức món rau đặc sản của người Thái khi mặt trời đã xuống núi từ lâu, mây đã về ôm lấy những đỉnh núi, khói lam chiều quẩn quanh những mái nhà sàn trong bản, tôi bỗng thấy thêm yêu Tây Bắc rồi chợt nhớ tới mấy câu thơ:
Hãy về Tây Bắc ai ơi.
Mây ngàn giăng lối phủ trời nơi đây.
Chưa về Tây Bắc đã say.
Đến rồi chắc ở nơi này chẳng đi.
Một dụng cụ kì lạ được đặt lên bếp. Chị Toán vừa đổ nước vào trong vừa nói với tôi rằng đây là cái “mỏ nửng”. Đến lúc này tôi vẫn nghĩ tất cả rau sẽ được luộc lên như bình thường và đây là cái nồi như bình thường thôi, chỉ khác ở hình dáng…
…nhưng tôi đã lầm. Đủ các loại rau, quả trộn chung vào với nhau rồi đồ lên như đồ xôi chứ không phải luộc. Một ống tre khá lớn được sử dụng thay vì cái chõ đồ xôi thường thấy, nhồi rau vào hơi chặt tay và bắc lên chiếc “mỏ nửng” đang bốc hơi nghi ngút trên bếp
Sau khi rau chín tới, chị Toán còn phải nêm thêm khá nhiều gia vị cho món ăn, gồm có gừng, ớt, hành lá, mắc khén và một chút bột canh, mì chính cho vừa miệng
